Expositie “De verloren slag”
Van 21 april tot en met 16 december 2007 is in het Airborne Museum “Hartenstein” te Oosterbeek een expositie te zien over de gevechten op 18 en 19 september 1944 in de Arnhemse wijk Lombok, de omgeving van het St. Elisabeths Gasthuis en de straten Onderlangs en Bovenover in Arnhem onder de naam “De Verloren Slag”.
Wanneer ongeveer 750 Britten onder bevel van luitenant-kolonel Frost op 17 september 1944 de noordelijke oprit van de Rijnbrug veroveren, beseffen ze dat zij maar kort stand zullen kunnen houden zonder versterking van andere eenheden van de 1e Britse Airborne Divisie, of van de landtroepen die tegelijkertijd oprukken vanuit Brabant.
Die andere Britse eenheden lopen echter op 18 september aan de rand van Arnhem vast op de Duitse Sperrlinie van luitenant-kolonel Spindler. Op dinsdag 19 september wordt een verwoede maar kansloze poging gedaan alsnog de brug te bereiken. De al aanwezige 1e en 3e parachutistenbataljons krijgen hulp van het 2e bataljon van het South Staffordshire Regiment en het 11e parachutistenbataljon bij de tweede en laatste aanval op de Duitse verdedigingslinies.
De licht bewapende Airborne troepen zijn absoluut geen partij voor de Duitsers met hun tanks en gemechaniseerde kanonnen. Het merendeel van de Britse Airborne soldaten sneuvelt of wordt gevangen genomen. Tijdens de gevechten bevinden de burgers zich midden tussen de strijdende partijen. Na een kort gevoel van bevrijding moeten de doodsbenauwde bewoners de stad ontvluchten. Pas na terugkeer in de zomer van 1945 zien zij hun leeggeplunderde en verwoeste huizen terug.
Tijdens de gevechten bevinden de burgers zich midden tussen de strijdende partijen. Na een kort gevoel van bevrijding moeten de doodsbenauwde bewoners de stad ontvluchten. Pas na terugkeer in de zomer van 1945 zien zij hun leeggeplunderde en verwoeste huizen terug.
Midden in het slagveld ligt het St. Elisabeths Gasthuis. Hier worden zowel Britse als Duitse gewonden verzorgd. Maar ook burgerslachtoffers. De 16de Parachute Field Ambulance heeft in het ziekenhuis een verbandplaats ingericht waar schouder aan schouder gewerkt wordt met burgerartsen, verplegers en vele vrijwilligers. Dit Britse ziekenhuis in Duits gebied heeft tot november 1944 dienst gedaan.
Met de expositie laat het Airborne Museum het verloop van de gevechten zien aan de hand van kaarten en veel Duits fotomateriaal, authentieke voorwerpen en diorama’s.
Voor scholieren is bij de expositie een uitgebreid educatief programma samengesteld.
Foto: St. Elisabeths Gasthuis in Lombok als veldhospitaal. Bron: The Pegasus Archive. Copyright Bundesarchiv 497/3527/11A